تفاوت ضد یخ با مایع خنک‌کننده
خیلی‌ها مایع خنک‌کننده را با ضد یخ اشتباه می‌گیرند و هر دو را یکی می‌دانند. درحالی‌که ضد یخ همان مایع خنک‌کننده نیست، بلکه یکی از دو جزء اصلی تشکیل‌دهنده آن است. در واقع مایع خنک‌کننده از مخلوط ضد یخ و آب مقطر تشکیل شده است.
خود ضد یخ ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل است. معمولا رایج‌ترین آنها اتیلن گلیکول است، زیرا هم ارزان‌تر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط می‌شود. بااین‌حال به‌تازگی ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گران‌تر است ولی خطر کمتری دارد.
ضد یخ چیست؟
موتور اتومبیل با سوزاندن سوخت (بنزین یا گازوییل) انرژی زیادی تولید می‌کند. بخشی از این انرژی (حدود یک‌سوم) صرف حرکت‌کردن خودرو می‌شود. دوسوم باقیمانده این انرژی تولیدشده به گرما تبدیل خواهد شد.
نیمی از این گرما از طریق اگزوز خارج می‌شود، اما نیمی دیگر در محفظه موتور باقی می‌ماند.
موتور خودرو باید به روشی خنک شود و این گرما را دفع کند. در غیر این صورت دمای موتور مدام افزایش می‌یابد تا جایی که اجزای فلزی داخل آن شروع به ذوب‌شدن می‌کنند و پس از مدتی کل موتور را تحت‌‌الشعاع قرار می‌دهند. برای جلوگیری از این مشکل به مایع خنک‌کننده نیاز است. مایع خنک‌کننده موتور مایعی بر پایه آب است که گرمای موتور را جذب می‌کند.
البته خود مایع خنک‌کننده هم به‌دلیل گرمای موجود در محفظه موتور داغ می‌شود. به‌همین‌دلیل سازوکاری در سیستم خنک‌کننده تعبیه شده است که این مایع را برای خنک‌شدن به رادیاتوری که در قسمت جلوی ماشین قرار دارد منتقل می‌کند. با حرکت اتومبیل به جلو، هوا در شیارهای رادیاتور که حاوی این مایع خنک‌کننده داغ است جریان می‌یابد و باعث خنک‌شدن آن می‌شود.
کاربرد ضد یخ
کاربرد دیگر ضد یخ این است که نقطه جوش آب را بالا می‌برد. همان‌طور که می‌دانید آب در ۱۰۰ سانتی‌گراد یا ۲۱۲ درجه فارنهایت به جوش می‌آید. هر چه این درجه بالاتر باشد، به‌نفع موتور خواهد بود، چرا که آب جوش به موتور آسیب می‌رساند. مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب، باعث می‌شود نقطه جوش آب به جایی بین ۲۴۰ و ۲۷۰ سانتی‌گراد (۴۶۴ و ۵۱۸ درجه فارنهایت) برسد. البته تعیین دقیق نقطه جوش به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور هم بستگی دارد.
آیا می‌توان از ضد یخ خالص ۱۰۰٪ استفاده کرد؟
خیلی‌ها می‌پرسند آیا می‌توان از ضد یخ ۱۰۰٪ (خالص و بدون آب) استفاده کرد یا نه. در واقع باید گفت نه. آب مانند کاتالیزگری عمل می‌کند که باعث می‌شود ضد یخ به‌درستی کار کند. ضد یخِ ۱۰۰٪، نقطه انجماد بسیار بالاتری در حدود ۲۰- سانتی‌گراد یا ۵- درجه فارنهایت دارد که بالاتر از مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب است.
سایر مزایای ضد یخ
اگر ضد یخ را به‌طور منظم تعویض کنید، مزایای زیادی به شما ارائه می‌کند که عبارت‌اند از:
- از یخ‌زدگی آب در زمستان جلوگیری می‌کند؛
- از به جوش آمدن آب در تابستان جلوگیری می‌کند؛
- اجازه زنگ‌زدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور را نمی‌دهد؛
- از پوسیدگی قسمت‌های لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور ممانعت می‌کند؛
- به جلوگیری از الکترولیز مایع خنک‌کننده کمک می‌کند.
چرا باید ضد یخ را تعویض کرد؟
با گذشت زمان، مایع خنک‌کننده موتور خاصیت اولیه خود را از دست داده و تا حدودی اسیدی می‌شود. این امر باعث می‌شود که این مایع بار الکتریکی پیدا کند. حتی جریان ۰.۲۰ ولت کافی است تا اجزای فلزی داخل موتور خوردگی پیدا کنند. مخصوصا آلومینیوم در برابر خوردگی ناشی از الکترولیز بسیار حساس است.
معمولا وقتی الکترولیز ضدیخ یا مایع خنک‌کننده رخ می‌دهد، یعنی دیگر دیر شده است و موتور مایع را نشت می‌دهد. این در حالی است که با تعویض به‌موقع ضدیخ می‌توان از الکترولیز مایع خنک‌کننده جلوگیری کرد.